Tocilizumab może zapobiegać utracie masy kostnej u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów z obecnymi przeciwciałami ACPA
Interesujące okazały się wyniki dwuletniego prospektywnego badania u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, którego celem była ocena wpływu leczenia tocilizumabem na gęstość masy kostnej (BMD – bone mineral density). Do badania włączono 76 pacjentów chorych na RZS rozpoznanym na podstawie kryteriów ACR/EULAR z 2010 r. Na wstępie i po 2 latach leczenia oceniono BMD kręgosłupa lędźwiowego i szyjki kości udowej za pomocą metody DEXA oraz markery obrotu kostnego: osteokalcynę, N-końcowy propeptyd kolagenu typu I (P1NP) oraz C-końcowy telopeptyd kolagenu typu I (CTX). Wszyscy chorzy otrzymywali tocilizumab dożylnie w dawce 4 mg/kg mc* co 4 tygodnie przez pierwsze 3 miesiące, następnie u tych, którzy nie osiągnęli niskiej aktywności choroby (według DAS28 > 3,2) dawkę zwiększono do 8 mg/kg mc.Kryterium wykluczającym udział w badaniu było stosowanie leków antyosteoporotycznych w wywiadzie. Na wstępie badania wysoka aktywność choroby oraz seropozytywność w zakresie ACPA związana była z niższą masą kostną.
Po dwóch latach leczenia tocilizumabem zaobserwowano znaczący wzrost BMD (0.71 ± 0.22 vs. 0.69 ± 0.55, p = 0.008) oraz spadek stężenia CTX (0.32 ± 0.21 vs. 0.26 ± 0.17, p = 0.038). Efekt ten występował tylko w grupie chorych ACPA-dodatnich. Dodatkowo oceniano związek stosowanej dawki glikokortykosteroidów z poprawą masy kostnej po leczeniu tocilizumabem – okazało się, że wzrost BMD był znaczący tylko u chorych, którzy przez okres badania otrzymywali dawkę prednizonu ≥ 5 mg/dobę, co najprawdopodobniej związane było z dodatkowym działaniem przeciwzapalnym glikokortykosteroidów.
Znany jest fakt, że IL-6 aktywuje osteoklasty, które biorą udział w mechanizmach resorpcji kości. W reumatoidalnym zapaleniu stawów pobudzone osteoklasty odpowiedzialne są za powstawanie osteoporozy wtórnej. Przeciwciała ACPA również wpływają na utratę masy kostnej poprzez wiązanie się z powierzchnią osteoklastów i aktywację ich zdolności żernych. Badanie udowadnia, że terapia tocilizumabem, który blokuje działanie IL-6, w grupie chorych na RZS ACPA-dodatnich może przyczynić się do poprawy masy kostnej i zapobiegać rozwojowi osteoporozy wtórnej.
Na podstawie:
Tocilizumab potentially prevents bone loss in patients with anticitrullinated protein anti-body-positive rheumatoid arthritis.
Chen YM, Chen HH, Huang WN, Liao TL, Chen JP, Chao WC, Lin CT, Hung WT, Hsieh CW, Hsieh TY, Chen YH, Chen DY. PLoS One. 2017 Nov 20; 12 (11): e0188454.