Co to jest olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic?
Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (ang. GCA – giant cell arteritis) pierwotne zapalenie dużych i średnich tętnic definiowane jako ziarniniakowe zapalenie ścian dużych tętnic, w szczególności tętnicy skroniowej, aorty i tętnic szyjnych. Nieleczone GCA może prowadzić do groźnych powikłań takich jak:
|
|
|
Nieodwracalna utrata wzroku1,2
|
Tętniak i rozwarstwienie aorty3,4,5
|
Udar6
|
Utrata wzroku w jednym oku występuje u 18% już w momencie diagnozy. Szybkie włączenie terapii pozwala chronić drugie oko.7
Wczesne rozpoznanie GCA i włączenie odpowiedniego leczenia może zapobiec tym powikłaniom.8–10
Przewiduje się, że do 2050 r. u ponad 3 milionów osób w Europie, Ameryce Północnej i Oceanii zostanie rozpoznane GCA13
Przewiduje się, że do 2050 r. pół miliona osób trwale utraci wzrok w wyniku GCA13
Piśmiennictwo:
- Weyand CM, Goronzy JJ. N Engl J Med 2014;371(1):50–57;
- Dasgupta B, et al. Arthritis Rheumatol 2016;68 (Suppl 10):1–4550;
- Robson JC, et al. Ann Rheum Dis 2015;74(1):129–135;
- Kwon H, et al. Ann Surg Treat Res 2015;89(4):224–227;
- Marcin Milchert, Marek Brzosko. Czy chorych na olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic badać w kierunku rozwoju tętniaków aorty? ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2014, 60, 2, 37–39.
- McDermott S, et al. Case Rep Med 2010;2010:549258;
- Evans J.M., O’Fallon W.M., Hunder G.G., Ann. Intern. Med. 1995; 122: 502-507;
- McDermott S, Casey N, Robinson DJ, Tan KM. Stroke in the setting of giant cell arteritis: a case report. Case Rep Med [Internet]. Hindawi Limited; 2010 [cited 2018 Sep 28];2010:549258. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21209814
- Guida A, Tufano A, Perna P, Moscato P, De Donato MT, Finelli R, et al. The thromboembolic risk in giant cell arteritis: a critical review of the literature. Int J Rheumatol [Internet]. Hindawi Limited; 2014 [cited 2018 Sep 28];2014:806402. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24963300
- Kwon H, Han Y, Son DH, Cho Y-P, Kwon T-W. Abdominal aortic aneurysm in giant cell arteritis. Ann Surg Treat Res [Internet]. Korean Surgical Society; 2015 [cited 2018 Sep 28];89:224–7. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26448922
- Guevara M, Kollipara CS. Recent Advances in Giant Cell Arteritis. Curr Rheumatol Rep. 2018 Apr 2;20(5):25
- Larsson K, Mellström D, Nordborg E, Nordborg C, Odén A, Nordborg E. Early menopause, low body mass index, and smoking are independent risk factors for developing giant cell arteritis. Ann Rheum Dis [Internet]. BMJ Publishing Group; 2006 [cited 2018 Sep 28];65:529–32. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16126796
- Dejaco C, Brouwer E, Mason JC, Buttgereit F, Matteson EL, Dasgupta B. Giant cell arteritis and polymyalgia rheumatica: Current challenges and opportunities. Nat Rev Rheumatol [Internet]. Nature Publishing Group; 2017;13:1–15. Available from: http://dx.doi.org/10.1038/nrrheum.2017.142